Expert Talk Gevers: Merknaam, handelsnaam, vennootschapsnaam: what?s in a name?
Bram Dejan, Gevers
Als start-up is het van groot belang om een passende naam te kiezen voor je onderneming en/of de producten en diensten die zullen gecommercialiseerd worden. Een bijpassend logo hoort daar ook bij.
Maar wat moet er nu concreet gebeuren alvorens je die naam en dat logo kan beginnen gebruiken. En zijn die naam en dat logo dan zomaar beschermd of welke stappen zijn hiervoor nodig? Om hier een beter zicht op te krijgen is het sowieso nuttig om te weten welke soorten benamingen (of ?namen?) er bestaan.
Soorten benamingen: merknaam, handelsnaam en vennootschapsnaam
Zo is de vennootschapsnaam, ook wel maatschappelijke benaming genoemd, de offici?le naam van een rechtspersoon (nv, bv,?) die is opgenomen in de statuten en in het Belgisch Staatsblad wordt gepubliceerd. Deze naam dient louter ter identificatie van de rechtspersoon en heeft dus geen publicitaire functie.
Een voorbeeld = JBC, naamloze vennootschap.
Daarnaast is de handelsnaam de naam waaronder je onderneming handel drijft. De onderneming is onder die naam bekend bij het publiek. De handelsnaam is dan ook jouw uithangbord en heeft, in tegenstelling tot de vennootschapsnaam, w?l een publicitaire functie. Handelsnaam en vennootschapsnaam kunnen samenvallen (bv. JBC), hoewel dit zeker geen vereiste is. Zo kan de handelsnaam van je restaurant ?Ogst? zijn en de vennootschapsnaam Kejing Bvba.
Tot slot is een merk een teken (woord/naam, logo,…) dat dient om jouw producten en/of diensten te onderscheiden van de producten en diensten van andere ondernemingen. Terwijl de handels- en vennootschapsnaam ter identificatie van de onderneming dienen, bestaat de functie van een merknaam erin om de producten of diensten van onderneming X te onderscheiden van de producten of diensten van onderneming Y. Toch kunnen merk en handelsnaam ook samenvallen. Denk bijvoorbeeld aan de naam ?Colruyt?, die wordt gebruikt als handelsnaam maar ook beschermd is als merk voor retail diensten. Een ander voorbeeld van een beschermd merk (een beeldmerk dan) is .
Welke stappen zijn er nu nodig om die namen te beschermen en, nog belangrijker, wat houdt die bescherming dan juist in?
- Vennootschapsnaam: vereiste van gebruik en publicatie in het Belgisch Staatsblad
Het recht op de vennootschapsnaam (voor heel Belgi?) wordt verworven door deze naam als eerste te gebruiken en in te schrijven in de statuten. Hierbij is de datum van publicatie van de statuten in het Belgisch Staatsblad doorslaggevend.Op basis van dit exclusief recht kan je andere rechtspersonen dwingen tot naamswijziging en zelfs schadevergoeding vorderen wanneer zij een identieke of sterk gelijkende vennootschapsnaam kiezen die tot verwarring kan leiden. Helaas wordt dit niet altijd opgemerkt, zodat er in de praktijk wel degelijk verschillende rechtspersonen bestaan met dezelfde vennootschapsnaam. Bij de keuze van een vennootschapsnaam doe je er dan ook goed aan om voorafgaandelijk een beschikbaarheidsonderzoek te laten verrichten door een expert, minstens onder de vennootschapsnamen met gelding in Belgi?.
2.? Handelsnaam beschermd vanaf eerste gebruik
Het recht op een handelsnaam komt diegene toe die er als eerste een zichtbaar, publiek en voortdurend gebruik van maakt. Die voorwaarde hangt samen met het feit dat de handelsnaam het uithangbord van jouw onderneming is. Er is dus geen formele registratieprocedure nodig om handelsnaamrechten te verwerven.
Om het eerste gebruik te bewijzen kan het wel nuttig zijn om de handelsnaam te laten registreren bij de Kruispuntbank van Ondernemingen.Als eerste gebruiker van een handelsnaam kan je optreden tegen een concurrent die zich in de buurt komt vestigen onder eenzelfde of sterk gelijkende handelsnaam. De bescherming van de handelsnaam is wel beperkt tot i) de streek waar de onderneming onder die naam actief en gekend is (dit kan gaan om een stad, regio of land) en ii) concurrerende activiteiten. Hoe wijder en beter bekend een handelsnaam raakt, hoe ruimer de beschermingsomvang.
Zo zal Sergio Herman zich op basis van zijn rechten op de handelsnaam THE JANE wel kunnen verzetten tegen een restaurant dat onder dezelfde naam wil openen in Hasselt, terwijl een lokaal caf? in Genk hoogstwaarschijnlijk weinig zal kunnen ondernemen tegen het gebruik van dezelfde handelsnaam door een caf? in Gent.3. Merknaam: vereiste van inschrijving
In tegenstelling tot handelsnaambescherming, kan merkbescherming enkel verkregen worden na inschrijving van het merk in het merkenregister (bv. Benelux of gehele EU), ongeacht sinds wanneer het gebruikt wordt. Op basis van louter gebruik van een merknaam zal je geen merkrechten kunnen opbouwen, althans niet in de Benelux. Weet dus dat je zonder inschrijving het risico loopt dat een derde het merk alsnog kan deponeren en je kan verhinderen om het verder te gebruiken, zelfs wanneer jij de eerste gebruiker was (op enkele uitzonderingen na zoals bv. wanneer die derde te kwader trouw is).
De houder van een ingeschreven merk (Registered Trademark oftewel ?) beschikt over een aantal belangrijke exclusieve rechten, waaronder het recht om op te treden tegen het gebruik of de inschrijving van identieke of overeenstemmende merken (en handelsnamen) voor concurrerende producten of diensten, voor zover verwarringgevaar bij het relevante publiek kan worden aangetoond. Denk daarbij aan de mogelijkheid om het gebruik te doen stopzetten en schadevergoeding te vorderen ten aanzien van de inbreukmaker.4. Optimalisatie van uw bescherming
Hoewel geen noodzaak, kunnen uw vennootschapsnaam, handelsnaam en merknaam perfect samenvallen ? zie het voorbeeld van JBC.
Zelfs in dit geval, waar u reeds kunt terugvallen op de bescherming van de handels- en vennootschapsnaam, blijft een merkinschrijving een must. Een merkinschrijving in de Benelux verleent u bijvoorbeeld een exclusief verbodsrecht in de volledige Benelux, ook al ben je (voorlopig) enkel actief in Belgi?, terwijl de territoriale beschermingsomvang van de handelsnaam volledig bepaald wordt door het eigenlijke gebruik ervan (hetgeen in een inbreukprocedure dan ook nog eens moet worden bewezen). Dankzij een merkinschrijving in de Benelux kan je bijgevolg de mogelijkheid openhouden om binnen enkele jaren ook in Nederland activiteiten uit te oefenen onder dezelfde naam.In elk geval bij de keuze voor een handelsnaam rekening te houden met de (ingeschreven) merken van derden, en omgekeerd, om conflicten achteraf te vermijden.
Het uitvoeren van de nodige onderzoeken vooraleer een naam of logo te gebruiken is enkel aan te raden.
